Pijnkliniek Zottegem

DRG stimulatie bij Complex regionaal pijnsyndroom (CRPS) – “Sudeck”

Het complex regionaal pijnsyndroom is een lokaal pijnsyndroom dat kan ontstaat na een trauma (verstuiking, breuken, crushtrauma) of chirurgie. In uitzonderlijke gevallen kan dit zelfs spontaan ontstaan en dus zonder aanwijsbare oorzaak. De pijn bij CRPS is niet in proportie met het oorspronkelijke trauma en houdt langer aan dan de verwachte duur van een natuurlijk herstelproces.

Diagnose

De diagnose van CRPS berust op het voorkomen van twee of meer van volgende kenmerken (Budapest criteria):

• • Gevoelsstoornis : een branderig gevoel, pijn die uitgelokt wordt door een anders aangename prikkel zoals wrijven over de huid of lichte aanrakingen, toegenomen pijngevoel.
  • Vasomotore stoornis : temperatuurverschil (kouder of warmer dan de andere zijde), assymetrie in huidskleur (blauwer, bleker of roder)
  • Sudomotore stoornis : assymetrie of veranderingen in zweetproductie, zwelling (oedeem)
  • Motorisch deficiet of trofische veranderingen : krachtsverlies van het getroffen lidmaat, tremor of een verminderde beweeglijkheid of stijfheid, broze nagels, huidveranderingen zoals toegenomen eeltvorming of een fragiele dunne huid, haaruitval op de betrokken plaats

Voorkomen en verloop van CRPS

CRPS komt voor bij circa 26 mensen per 100.000.

CRPS komt vooral voor in dens bezenuwde gebieden zoals de handen en de voeten. Vrouwen hebben meer dan 3 keer zo veel kans op het ontwikkelen van dit pijnsyndroom in vergelijking met mannen. CRPS komt voor in alle leeftijdscategorieën (behalve jonge kinderen) en kent een piek tussen 60 en 70 jaar. CRPS kent een zeer variabel verloop. Over het algemeen kunnen we 3 fasen onderscheiden:

• • Fase 1 (0-3 maanden) : acute fase gekenmerkt door warm, rood, droog en soms gezwollen lidmaat. Pijn en andere gevoelsstoornissen staan op de voorgrond.
  • Fase 2 (3-12 maanden) : Deze fase wordt gekenmerkt door toenemende pijn en gevoelsstoornissen. Krachtsverlies en functiebeperking kunnen zich inzetten.
  • Fase 3 (>12maanden) : De pijn kan milderen. In circa 20% van de gevallen geneest de CRPS niet volledig. Bij deze mensen staat functiebeperking (= verstijving van het lidmaat en wegsmelten van de spieren) en blijvende invaliditeit op de voorgrond.

Behandeling

In de beginfase wordt CRPS conservatief benaderd met voornamelijk intensieve kinésitherapie ter voorkomen van de bewegingsbeperking en verstijving van het lidmaat, psychologische ondersteuning en medicatie. Naarmate CRPS langer bestaat kan de aandoening ernstiger worden en tot blijvende invaliderende klachten leiden. Indien het pijnsyndroom niet voldoende afneemt met een conservatief beleid kan DRG-stimulatie een oplossing bieden.

Innovatieve nieuwe behandeling: DRG-stimulatie.

Sinds enkele jaren is er een nieuwe therapie op de markt voor de behandeling van CRPS. In de afgelopen jaren is er veel onderzoek besteed aan het oppuntstellen van deze nieuwe veelbelovende therapie, waardoor het RIZIV sinds 1 januari 2020 onder welbepaalde voorwaarden terugbetaling verleent (zie verder).

Het DRG of 'dorsal root ganglion' is een zenuwknoop die juist naast de wervelzuil gelokaliseerd is. Onderzoek heeft aangetoond dat het DRG een belangrijke sleutelfunctie vervult in de verwerking van pijn bij CRPS-patiënten. Het DRG werkt als het ware als een soort tussenstation tussen de pijnreceptoren en de hersenen. Door het stimuleren van deze zenuwknoop worden de pijnsignalen gedempt en kunnen de symptomen van CRPS verbeteren tot verdwijnen.

Procedure DRG stimulatie

Bij DRG stimulatie worden één of meerdere smalle elektrode ingebracht en rond de desbetreffende zenuwknoop (dorsaal root ganglion = DRG) of –knopen geplaatst via de rug. De procedure duur 60 tot 90 minuten. Op deze elektrode wordt een stimulator aangesloten die de pijnsignalen zal dempen.

Het plaatsen van een DRG-electrode verloopt (volgens de regels van het RIZIV) in 2 fasen :

• • Plaatsen van de inwendige electrode en aansluiten op een externe (= uit het lichaam) zenuwstimulator (= proefperiode) : de hieropvolgende weken zal U regelmatig door de pijnartsen/pijnverpleegkundigen en firma worden gezien om na te gaan of U een duidelijk effect voelt van de zenuwstimulatie. Ook dient dagelijks een thuisverpleegkundige de opening waar de stimulatiekabel naar buiten komt heel goed te ontsmetten.

• • Wanneer U beterschap ervaart tijdens de proefperiode kan overgagaan worden tot implantatie van een inwendige zenuwstimulatorbatterij. Dit is een soort pacemaker die de impulsen produceert en naar de electrode doorstuurt. De zenuwstimulator wordt meestal geplaatst in de achterbil.

Gewoonlijk overnachten de patiënten 1 nacht in het ziekenhuis per fase. Soms kan de procedure via dagziekenhuis worden verricht.

OPMERKING : Implantatie van DRG-electroden en zenuwstimulatoren mag (indien U terugbetaling voor deze dure therapie wenst) volgens het RIZIV alleen plaatsvinden in hiervoor erkende gespecialiseerde en erkende multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn.  Het RIZIV heeft deze erkenningen verleent sinds 1 januari 2020. Het pijncentrum van Zottegem heeft deze erkenning verkregen zodat U bij ons terecht kan voor bovenstaande behandeling/therapie.

Om terugbetaling via het RIZIV te verkrijgen dient de patiënt eveneens aan een aantal andere voorwaarden te voldoen : zo zal de patiënt psychologisch gescreend worden en geëvalueerd worden door een multidisciplinair team. Ook dient op voorhand een aanvraag ingediend te worden via het nationaal adviesorgaan (NAO).

Bovengenoemde therapie is ook werkzaam voor CRPS klachten in de arm/hand. Jammer genoeg verleent het RIZIV hiervoor geen terugbetaling.

Voor meer informatie kan u terecht in het multidisciplinair pijncentrum van het AZ Sint-Elisabeth Ziekenhuis – Zottegem.

Mogelijke complicaties na implantatie van een DRG electrode :

- Hoofdpijnklachten na plaatsing elektrode door het ontstaan van een duraal lek

- Infectie van wonde of batterij, meningitis (hersenvliesontsteking) : preventief wordt er antibiotica toegediend tijdens de chirurgische ingreep

- Bloeding thv operatiegebied 

- Zenuwschade

Raadpleeg steeds onze pijnkliniek bij optreden van koorts, hevige hoofdpijnklachten met nekstijfheid, optredend krachtsverlies in armen en/of benen, zwelling , roodheid of etter t.h.v. uw operatiewonde.

In het geval van infektie dient de patiënt opgenomen te worden, dient de wonde te worden gespoeld en dient intraveneus antibiotica te worden toegediend. In geval van ernstige infektie dient eventueel het aanwezige materiaal verwijderd te worden.

In het geval van uitgesproken bloeding dient ook soms heelkundig te worden ingegrepen.