Pijnpomp



Pijnpomp (= intrathecale toediening van medicatie)




Hoe werkt een pijnpomp ?


Bij intrathecale pijntherapie  wordt er medicatie via een medicijnpomp toegediend in de intrathecale ruimte. De intrathecale of spinale ruimte is de ruimte rondom het ruggenmerg en bevat het cerebrospinaal vocht (= ruggenmergvocht). Deze methode wordt vaak toegepast om chronisch pijnklachten aan te pakken. Door de continue toediening van een kleine hoeveelheid medicatie ( meestal morfine, evt ook ander mengsel in combinatie met morfine of een afgeleide vorm van morfine ) dichtbij het ruggenmerg is er een kleinere hoeveelheid medicatie nodig in vergelijking met pijnmedicatie in tabletvorm of klevers.

Daarenboven is de kans op het optreden van morfinegerelateerde neveneffecten beduidend lager.


Wanneer Uw arts overweegt dat U baat zou kunnen hebben van een pijnpomp, moet er om terugbetalingsredenen, eerst een testperiode van tenminste 28 dagen plaatsvinden waarbij medicatie door middel van een uitwendige pijnpomp wordt toegediend.



 1) Proefperiode ( test )


U krijgt een proefbehandeling met een proef spinale katheter om na te gaan of u goed reageert op de intrathecale toediening van pijnstillers.

Deze spinale katheter bevindt zich in de intrathecale ruimte dichtbij het ruggenmerg. Deze katheter wordt onderhuids getunneld en verbonden met een uitwendig draagbaar pompje . Voor het plaatsen van de spinale katheter , het zoeken naar de juiste dosis medicatie en het evalueren en bijsturen van mogelijke bijwerkingen is een ziekenhuisopname gedurende enkele dagen noodzakelijk.

Mogelijke bijwerkingen tijdens de eerste dagen van toediening zijn:

misselijkheid, braken , moeilijk plassen en jeuk. Deze bijwerkingen zijn tijdelijk en verdwijnen meestal binnen enkele dagen.

Ook kan er hoofdpijn optreden na de plaatsing van de spinale of intrathecale katheter door ruggenmergvochtverlies . Door voldoende te rusten en voldoende vochtinname verdwijnen ook deze hoofdpijnklachten meestal binnen enkele dagen.


Meestal zal bij de uitwendige draagbare pijnpomp continu medicatie worden toegediend ( meestal morfine ).

Tijdens de proefperiode kan men dan evalueren of deze medicijntoediening een positieve invloed heeft  op uw pijnklachten.


Tijdens de test van minstens  4 weken ( wettelijke vereiste voor RIZIV ) zal men nagaan of u een goede kandidaat bent voor implantatie van een ingeplante medicatiepomp. Tijdens de proefperiode zal uw arts u wekelijks zien om het effect op uw pijnklachten na te gaan en evt de dosis van de uitwendige pomp aan te passen .

Er dient minstens 50 à 60 % vermindering van de pijnklachten op te treden met een belangrijke verbetering in de levenskwaliteit om in aanmerking te komen voor een definitieve pompimplantatie.



2) Implantatie definitieve medicatiepomp ( Medtronic Synchromed II ®pomp van 20 ml of 40 ml  ) :


Bij duidelijke vermindering van de pijnklachten , zal geopteerd worden om een definitieve pijnpomp in te planten. Deze pomp is een ronde metalen doos met medicatiereservoir van 20 of 40 ml .


De implantatie van de definitieve spinale katheter en medicatiepomp gebeurt onder algemene anesthesie. Via een epidurale naald wordt de spinale katheter opgeschoven tot in de intrathecale ruimte. De medicatiepomp wordt onderhuids ingeplant naast de navel, boven de buikwand. De spinale katheter wordt onderhuids getunneld van de rug naar de buik en op de pomp aangesloten.

Tijdens deze ingreep wordt de medicatiepomp opgevuld met pijnmedicatie en wordt de pomp opgestart met de programmer (= computertje waarover de arts beschikt waarmee er kan gecommuniceerd worden met de pijnpomp).  Deze programmer maakt een draadloze verbinding met de pomp via radiofrequente golven.


De initiële medicatiedosis hangt af van de pijnrespons van de patiënt tijdens de testperiode.


Tijdens de postoperatieve fase van enkele dagen kan het echter nodig zijn om de dosis aan te passen. Aldus kan een effectieve pijndemping worden bekomen met een minimum aan bijwerkingen.




Voorwaarden voor terugbetaling pijnpomp :


Indien aan een pijnpomp wordt gedacht, dient U aan een aantal voorwaarden te voldoen (wettelijk verplicht door RIZIV voor de terugbetaling van de pijnpomp) :


1) uitgebreid multidisciplinair overleg en grondige psychologische screening

U zal bij een psycholoog een uitgebreide psychologische screening dienen te ondergaan om na te gaan of uw pijnklachten niet (grotendeels) psychisch gekleurd zijn. Hiertoe dient U een heleboel gestandardiseerde vragenlijsten in te vullen en een persoonlijk gesprek met de psycholoog te hebben. De psycholoog bezorgd ons eenverslag met de bevindingen.


2) er mag geen operatieve mogelijkheid meer zijn die uw pijnprobleem kan oplossen

De neurochirurg tekent op uw terugbetalingsaanvraag dat implantatie van een pijnpomp voor u de beste oplossing zou zijn om uw pijnprobleem te behandelen.


3) Na implantatie van de proefcatheter zal U eerst een proefperiode van minstens 4 weken (28 dagen) moeten hebben waarbij U evalueert welk effekt de toediening van medicatie in de intrathecale ruimte heeft op uw pijnprobleem.

Tijdens de proefperiode zal er getest worden met een uitwendige medicatiepomp. Tijdens deze proefperiode zal u elke week gezien worden op de raadpleging bij uw arts om het effect te evalueren en evt bij te sturen.

U dient ook een vragenlijst in te vullen waarbij U uw situatie vergelijkt : hoe was het voor de medicatietoediening en hoe is het sinds de medicatietoediening.

Na de proefperiode zal besloten worden of u in aanmerking komt voor de implantatie van een definitieve inwendige pijnpomp. Er wordt slechts een definitieve inwendige pijnpomp ingeplant wanneer U een pijnreductie heeft van minstens 50% (liefst meer) en u een duidelijke verbetering heeft van uw slaappatroon en van uw dagelijks funktioneren.

Indien er onvoldoende effect optreedt tijdens de proefperiode zal de proefcatheter verwijderd worden.

Pompvullingen ambulant op consultatie :


Na de implantatie van de pomp dient het reservoir van de pijnpomp regelmatig opgevuld te worden met een interval tussen de 4 à 12 weken. In het midden van de pomp bevindt zich de vulopening en deze kan worden aangeprikt onder plaatselijke verdoving.

Deze pompvullingen gaan door op de raadpleging van onze pijnkliniek.


Indien u een alarmsignaal waarneemt thv uw pomp , dient u steeds contact op te nemen met de dienst pijnkliniek.


 


Mogelijke complicaties na implantatie van een pijnpomp :


- Hoofdpijnklachten na plaatsing spinale katheter tgv duralek

- Infectie van wonde of  pomp, meningitis (hersenvliesontsteking) : preventief wordt er antibiotica toegediend tijdens de chirurgische ingreep

- Bloeding thv operatiegebied ( bv. thv de wonde van de buik )

- Zenuwschade


Raadpleeg steeds onze pijnkliniek bij optreden van koorts, hevige hoofdpijnklachten met nekstijfheid, optredend krachtsverlies in armen en/of benen, zwelling , roodheid of etter t.h.v. uw operatiewonde.

In het geval van infektie dient de patiënt opgenomen te worden, dient de wonde te worden gespoeld en dient intraveneus antibiotica te worden toegediend. In geval van ernstige infektie dient eventueel het aanwezige materiaal verwijderd te worden.

In het geval van uitgesproken bloeding dient ook soms heelkundig te worden ingegrepen.



Opvullen van de inwendige pijnpomp :


Vullen van de medicatiepomp dient met een interval van enkele weken ( 4-12 weken ) ambulant te gebeuren op de raadpleging pijnkliniek.

Bij eventuele reisplannen dient men rekening te houden met de pompvulling  zodanig het reservoir van de pomp nooit leeg geraakt. Anders loopt u het risico op ontwenningsverschijnselen.




Vaak gestelde vragen (FAQ's) :


Is het mogelijk om normaal te functioneren met een pijnpomp ?


Er zijn geen speciale vereisten uitgezonderd de regelmatige bezoeken bij uw behandelende arts om uw pomp herop te vullen.


Kan men een warm bad, douche of sauna nemen ?


Dit is perfect mogelijk en kan geen schade berokkenen aan uw pomp.


Is de  geïmplanteerde pomp  zichtbaar ?


Dit zal afhangen van uw lichaamsbouw en plaats waar de pomp wordt ingeplant. Bij magere personen zal een aftekening merkbaar zijn onder de huid. Eventueel kan een pijnpomp met een kleiner volume ingeplant worden, doch dan zal U de pomp dubbel zo vaak moeten laten opvullen.


Zal ik de neurostimulatorbatterij voelen onder de huid?


Uiteraard zal u steeds een kleine verhevenheid ( meer of minder afhankelijk van uw lichaamsbouw ) voelen op de plaats van de ingeplante pomp.


Is het veilig om huishoudtoestellen of draagbare uitrusting te gebruiken met een pomp ?


Het is veilig om met een  medicatiepomp een GSM, computer , microgolfoven of andere huishoudelijke apparaten te gebruiken.


Mag ik autorijden met een medicatiepomp ?


Indien u geen bijwerking heeft van de toegediende medicatie via de pomp, is het veilig om een voertuig te besturen.


Kan ik reizen met een medicatiepomp ?


Ja. Dit is mogelijk maar u dient steeds uw identicatiekaartje of badge van de ingeplante pomp bij u te hebben. Detectiepoortjes op luchthavens en winkels kunnen uw pomp echter wel detecteren en een alarmsignaal activeren.

Dit zal uw systeem niet beschadigen.

Op de luchthavens dient u deze poortjes niet te passeren als u een identificatiekaartje  kunt voorleggen van uw pomp aan het veiligheidspersoneel.


Is gebruik van NMR toegestaan ?


Dit is mogelijk , maar na elk NMR onderzoek dient er wel een controle te gebeuren op onze dienst om te controleren of de oorspronkelijke instellingen van uw pomp nog steeds correct zijn.


Wanneer dient de pomp vervangen te worden ? 


De levensduur van de pomp zal afhangen van de dosis en het ingestelde programma op uw pomp.

Na ongeveer 6 – 8 jaren zal de inwendige batterij van de pomp leeg zijn en dient de pomp dan ook vervangen te worden